Pełnomocnik a prokurent w spółce cywilnej

Pełnomocnictwo oraz prokura stanowią tę sama instytucję prawa, bowiem prokura nie jest niczym innym niż rodzajem szeroko pojmowanego pełnomocnictwa. Zatem prokura również udzielana jest w drodze jednostronnej czynności prawnej – oświadczenia woli mocodawcy, które upoważnia podmioty prawa do wykonywania w jego imieniu określonych czynności.

Jakie są więc różnice?

Zacznijmy więc od najważniejszego – kto komu może udzielić pełnomocnictwa oraz kto może ustanowić prokurenta?

• Pełnomocnictwo jest upoważnieniem, którego może udzielić każdy podmiot posiadający zdolność do czynności prawnych podmiotowi, który jest osobą fizyczną lub prawną. Prokura natomiast polega na udzieleniu pełnomocnictwa przez przedsiębiorcę (podlegającemu obowiązkowi wpisu do KRS) wyłącznie osobie fizycznej, która posiada pełną zdolność do czynności prawnych. Prokura nazywana jest również pełnomocnictwem handlowym.
• W przypadku zwykłego pełnomocnictwa możliwa jest substytucja, czyli dalsze pełnomocnictwo udzielane przez aktualnego pełnomocnika innym podmiotom – prokurent nie ma takiej możliwości, jest jedyną osobą upoważnioną do działania w imieniu swojego mocodawcy (wola przedsiębiorcy nie może skutecznie uchylić tego zakazu).
• Ponadto udzielone pełnomocnictwo może zostać pozbawione prawa do jego odwołania – prokura jest zawsze odwołalna.
• Zasadniczą różnicą jest również kwestia jawności – co do zasady pełnomocnictwo zwykłe jest nie jawne dla osób trzecich, prokura podlega natomiast obowiązkowi wpisu do KRS (jest to obowiązek deklaratoryjny – brak wpisu nie wpływa negatywnie na powstałe umocowanie prokurenta).

Czy możliwe jest ustanowienie prokurenta w spółce cywilnej?

Prokury nie może ustanowić spółka cywilna, gdyż nie jest podmiotem prawnym, nie jest przedsiębiorcą, a jedynie umową zrzeszającą przedsiębiorców. Nie spełnia zatem przesłanek uprawniających ją do ustanowienia prokurenta.
Prokurę mogą jednak ustanowić wspólnicy spółki, którzy podlegają wpisowi do CEIDG lub rejestru przedsiębiorców. Prokurent wówczas działa wyłącznie w imieniu wspólnika, który go ustanowił i tylko jego dotyczą skutki czynności podejmowanych przez prokurenta.

Zgodne z art. 109¹§1 Kodeksu cywilnego: Prokura jest pełnomocnictwem udzielonym przez przedsiębiorcę podlegającego obowiązkowi wpisu do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej albo do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego, które obejmuje umocowanie do czynności sądowych i pozasądowych, jakie są związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa.

Pełnomocnik w spółce cywilnej – kto może go ustanowić?

Również w przypadku zwykłego pełnomocnictwa spółka cywilna, ze względu na swój charakter oraz brak podmiotowości prawnej, nie ma możliwości ustanowienia pełnomocnika. Powyższe prawo posiadają, jak w przypadku prokury, wspólnicy spółki cywilnej. Jeżeli w umowie spółki nie zastrzeżono samodzielnej działalności wspólników nie ma przeszkód do ustanowienia pełnomocnika przez jednego ze wspólników. Ustanowienie pełnomocnika jest więc możliwe, jednakże prawo do umocowanie posiadają jedynie podmioty posiadające pełną zdolność do czynności prawnych – w przypadku spółki cywilnej mowa wyłącznie o wspólnikach. Co istotne mogą oni ustanawiać pełnomocnika tylko w zakresie przysługujących im uprawnień w spółce. Nie również przeszkód do tego, aby wszyscy wspólnicy udzielili pełnomocnictwa jednej osobie.

Jesteś wspólnikiem spółki i chcesz ustanowić pełnomocnika lub prokurenta, bądź jesteś osobą, której zaproponowano pełnienie takie funkcji i masz wątpliwości? Skontaktuj się z nami, a udzielimy Ci odpowiedzi na wszystkie pytania.